Op 5 november 2021 is onze laatste oom, de oudste broer van ma Ans overleden.
De rouwkaart
Het was een prachtig afscheid waarin de veelzijdigheid en de grote dankbaarheid en liefde voor het leven, waarin zijn vrouw -onze tante Maria- en zijn kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen een grote rol innamen, veelvuldig aan bod kwamen. Hij heeft tot het einde in zijn eigen huis kunnen blijven wonen, iets dat hij heel graag wilde. Dit werd mogelijk door de niet aflatende zorg van zijn kinderen en van professionele, liefdevolle verzorgsters.
1923 – 2021
Hier de tekst van het afscheidswoord dat is uitgesproken door Winfried, de oudste zoon van oom Kees.
vandaag kwam ik op Twitter het gedicht van Toon Hermans tegen dat ma Ans mooi vond. Wij hebben er toen voor gekozen het op haar rouwkaart te zetten. Ik zie nu pas dat we de eerste strofe overgeslagen hebben. Hier het gehele gedicht:
Als de stilte komt | Toon Hermans
Nu ’t rouwrumoer rondom jou is verstomd, de stoet voorbij is, de schuifelende voeten, nu voel ik dat er ’n diepe stilte komt en in die stilte zal ik je opnieuw ontmoeten. En telkens weer zal ik je tegenkomen, we zeggen veel te gauw: het is voorbij. Hij heeft alleen je lichaam weggenomen, niet wie je was en ook niet wat je zei. Ik zal nog altijd grapjes met je maken, we zullen samen door het stille landschap gaan. Nu je mijn handen niet meer aan kunt raken, raak je mijn hart nog duidelijker aan.
De administratie van Nederland was altijd top. Dat bleek al in de oorlog. Zo is in de burgerlijke stand van Limburg het volgende geregistreerd:
Een dag voor de kerkelijke dispensatie was het burgerlijk huwelijk
Blijkbaar was die kerkelijke dispensatie belangrijk. Want vanaf 19 april waren ze getrouwd. En zoals breur van boer Nicolaas al zei:’veur de wet, veur het bed’. Maar blijkbaar onvoldoende voor pater Eliterius (Pik) en de zijnen. Wat een raar huwelijk hebben zij gehad. De receptie is ook maanden uitgesteld. Lees hierover meer op de pagina Maastricht 1940-1949.
De moeder van de bruidegom wordt hier: Sian Nio Theodora genoemd. Dat is vreemd omdat zij afstamt van de familie The Yang What. Kortom er had moeten staan: moeder van de bruidegom: The Sian Nio. Theodora was waarschijnlijk haar roepnaam.
Het contact met het Rode Kruis over de insignes maakt natuurlijk weer nieuwsgierig naar de opdracht van het medical feeding team 44 waar ma Ans en Pa Hong deel van uitmaakten. Via Delpher van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag is daar dan wel weer iets over te vinden. Het hele artikel kun je hieronder lezen door het te downloaden. Voor het leesgemak heb ik enkele passages vet gemaakt.
Het onderstaande artikel verscheen in Ons Vrije Nederland van 1 mei 1945.
[als je dit bericht in de mail leest, kun je het hele artikel lezen als download door op de titel te klikken]
De vetgemaakte stukken uit het artikel, die gaan over het medical feeding team heb ik hieronder eruit gelicht.
…..Men kent drie soorten van teams: de sociale verbindingsteams, de medische voedingsteams en de reliefteams……..
……..De medische verzorging staat onder leiding van de sectie Volksgezondheid van Militair Gezag. Deze detacheert doctoren bij de Inspectie van Volksgezondheid en verschaft medische hulpmiddelen. Er zal ook gezorgd moeten worden voor het kunstmatig voeden van patiënten, die door honger cachexie bedlegerig zijn. Voor dit laatste werk zal het Hulpcorps van het Roode Kruis worden ingeschakeld.…
…………De medische voedingsploegen (Medical feeding teams) vormen een onderdeel van de medische verzorging aan het Noorden. Zij belasten zich met de kunstmatige voeding van de patiënten en staan onder leiding van een arts………..
……..een medicus behandelde [tijdens de opleiding van de medical feeding teams] medische kwesties en demonstreerde er o.a. de .inspuiting met een poeder ter ontluizing, de behandeling van schurft (scabies).
………..De leden van het Hulpkorps worden door het Roode Kruis voorzien van identiteitsbewijzen. Zij worden zooveel mogelijk geüniformeerd of krijgen Roode Kruis-armbanden. Men kent , slechts twee rangen, die van de leiders en die van de werkers. De leiders, onverschillig welke functie zij uitoefenen, zijn herkenbaar aan een gouden bandje op den schouder. Voorts krijgen de leden twee dekens, een bord en een beker.……
………Zoo zijn er tal van artsen geweest, die uit personen uit hun omgeving een medische voedselploeg samenstelden…..{zo te zien aan de namen van de deelnemers van het medical feeding team 44 lijkt het erop dat dit team uit omgevingsmensen is samengesteld).
Via onze contact met Erik Müller van het Rode Kruis zijn we terecht gekomen bij het oorlogsmuseum Overloon. Het gaat namelijk om deze oude houten kist. Al jaren sleep ik deze kist iedere verhuizing met me mee vanuit het idee dat er vast een organisatie is die dit soort zaken uit de Tweede Wereldoorlog bewaart. Op/in de deksel staat dat hij afkomstig is van de Militair Gezag-sectie Volksgezondheid voor gebruik in noodhospitalen. Erik Müller opperde dat oorlogsmuseum Overloon hem wel graag zou willen hebben. Dus meteen contact gezocht met Overloon, met de heer Smulders. Hij wilde de kist graag hebben voor zijn museum. Hij zei dat ze ook vooral geïnteresseerd waren in de verhalen eromheen. En toen viel pas het kwartje. Deze kist moet te maken hebben met het medical feeding team 44 van het Rode Kruis waar pa Hong en ma Ans deel van hebben uitgemaakt. Navraag bij Erik Müller leverde de volgende toelichting op:
‘Deze kist is uit de periode 1944-1945..Het Militair Gezag was de interim regering in het bevrijde Nederlandse gebied. (Aanvulling van de heer Smulders van het oorlogsmuseum Overloon: de kist is van de sectie VIII, de afdeling Volksgezondheid van het Militair Gezag.) Dit heeft gefunctioneerd tot kort na de bevrijding. Daarna heeft de regering die in Londen zat de besturing van het land weer overgenomen. De kist zal medische spullen hebben bevat. Deze kisten werden o.a. aan het Rode Kruis Hulpkorps verstrekt. Gezien de foto’s op je site, lijkt het er op dat het Medical Feeding Team No. 44 inderdaad bemenst werd door leden van het Rode Kruis Hulpkorps (kortweg N.R.X.) en is dus de kans groot dat deze kist met materialen daardoor bij je ouders is terechtgekomen.‘
De bpvenkant van de kist, tevens deksel.
Dit staat aan de binnenkant van de deksel. De inhoud klopt ook met de taken die een medical feeding team hadgrootte van de kist: 63 cm lang, 39 cm breed en 26 cm hoog.
–het Herinneringskruis 1939-1940 in brons van het Nederlandse Rode Kruis, dat werd toegekend aan een ieder “die gedurende de den mobilisatietijd, de oorlogsdagen en daarna tot 1 Maart 1942 of een deel daarvan daadwerkelijk in eenige functie dienst hebben gedaan bij het Nederlandsche Roode Kruis”.
–het Herinneringskruis 1940-1945 van het Nederlandse Rode Kruis. Dit werd toegekend aan vrijwilligers en medewerkers van het Nederlandse Rode Kruis als bewijs van erkentelijkheid voor het Rode Kruiswerk, dan wel in de Rode Kruisgeest verricht werk, in de bezettingsperiode (10 mei 1940 tot 5 mei 1945) en de periode van opbouw in Nederland en de Nederlandse koloniën. Voor deze laatsten werd tevens een gesp ingesteld met het opschrift “indonesië 1945-1950”.
Er zat dus geen minimum periode vast aan de werkzaamheden om in aanmerking te komen voor de Herinneringskruizen. Men moest door de afdeling worden voorgedragen met valide bewijs van dienst. De afdeling Maastricht, waar Ans van den Muijsenbergh onder viel, heeft voor de periode 1939-1940 van alle afdelingen verreweg de meeste kruizen aangevraagd. Niet gek als je bedenkt dat er in Maastricht drie noodhospitalen waren, omdat via Maastricht Belgische en Franse krijgsgevangenen werden afgevoerd naar Duitsland. Daarnaast werden er ook Nederlandse en Duitse gewonden behandeld. Gezien het feit dat Ans als ‘verpleegster’ op de lijst staat, ga ik er vanuit dat ze ook als zodanig in een van deze noodhospitalen is ingezet. Ik kon Ans van den Muijsenbergh overigens in eerste instantie niet vinden in de kaartenindex van het Herinneringskruis 1940-1945. Wel Dr. K.H. Tan, die lid was van het Roode Kruis Hulpkorps kort na de oorlog. Nu blijkt dat ze als “Mevr. Tanian Hong-v.d. Muysenbergh, te Maastricht” op de voordrachtlijst van de afdeling Maastricht staat. Er is alleen geen indexkaartje voor haar aangemaakt, waardoor ik twijfel of de voordracht tot een toekenning heeft geleid. (mogelijk dus dat Mevr. v.d. Muijsenbergh het Herinneringskruis 1939-1940 in brons heeft gehad en dr. Tan het Herinneringskruis 1940-1945). De reactie mag uiteraard geplaatst worden, ook met mijn naam.‘
Met vriendelijke groet, Erik Müller Leidinggevend Hulpverlener & Archivaris, afdeling Amsterdam Hoofd Bevolkingszorg, district Noord-Holland Noord
In 2016 heb ik aan het Rode Kruis gevraagd of ze meer informatie konden verschaffen over de twee Rode Kruis insignes van pa en ma Ans.
twee Rode Kruis insignes
Tot mijn grote vreugde kregen we vandaag een reactie van het Rode Kruis op de site van pa Hong:
De administratie van het Herinneringskruis 1939-1940 is niet verloren gegaan, maar in 1967 overgedragen aan het Nationaal Archief. Daaruit blijkt dat zuster A.J.F.A. van den Muijsenbergh dit kruis op 7 mei 1942 kreeg toegekend voor haar diensten als verpleegster van 10 mei t/m 20 juni 1940. Erik Müller
Dat is bijzonder: midden in de oorlog gekregen voor ruim een maand werk. Dit vraagt om nadere informatie.
Lucia Geurts heeft de man van haar zus Maria, voor ons oom Kees van den Muijsenbergh, geïnterviewd en veel gesprekken met hem gevoerd. Oom Kees is weliswaar de oudste broer van ma Ans, maar wel jonger dan zij en de enige nog levende Van den Muijsenbergh (geboren in 1923) uit de generatie van onze ouders.
Dit alles is uitgemond is een prachtig boek, dat zij aan alle neven en nichten cadeau heeft gedaan.
Het boek heet: Episoden uit een lang leven verteld door C.W.F.H. van den Muijsenbergh: Maastrichtse jaren King’s own Scottish borderer Joegoslavië Maria en de voorzienigheid Redactie: Lucia M.J. Geurts Probook, Utrecht, 2019
Voor ons is het natuurlijk extra leuk om nog iets te lezen over pa Hong. Op blz. 15 staat het volgende*:
‘Ik (oom Kees) kon ongestoord reizen naar Heerlen omdat ik niet in de ‘Arbeitseinsatz’ hoefde en ben, vreemd genoeg nooit aangehouden. Mijn vader had zijn leven lang last van zijn maag. Dat kwam door een virus. Ik had dat ook toen ik jong was. Ik ben toen onderzocht door Hong Tan (pa Hong), beginnend internist in Maastricht en bevriend met mijn zus Ans met wie hij later trouwde. Hong liet foto’s maken en het zag er “niet zo gunstig” uit volgens hem. Op grond daarvan kwam er op mijn ‘Aussweiss’ te staan dat ik niet in Duitsland hoefde te gaan werken. Later vertelde Hong dat de diagnose nep was, hij had foto’s van een ander gebruikt. Zo kon ik vrijelijk reizen naar Heerlen’
*met toestemming van Lucia Geurts hier overgenomen.
Ik kende dit verhaal niet, maar Lokje wel. Zij voegde er nog aan toe: hij heeft zo wel meer ‘jongens’ geholpen. Bijvoorbeeld van de familie Leek.
In dit filmpje krijgt pa Hong, die lekker lui ligt te lezen, wordt door ma Ans (in de witte jas van pa Hong) uit zijn stoel gehaald om de luierwas uit te spoelen en op te hangen.
Prachtig toch dat ze samen zo’n scenario bedachten. Of was het de gewone gang van zaken…..emancipatie in 1947! Lokje kijkt aandachtig toe.
Voor de Tannetjes: herkennen jullie de lectuurbak? Ja, hij is er nog steeds al lijkt het erop dat hij vroeger wat hoger op zijn poten stond. Ja wat wil je na zoveel jaren.
Pa Hong kwam op 20-jarige leeftijd naar Leiden om daar medicijnen te studeren. Hij verliet huis en haard in Indië. Hij overleed in 1998 (91 jr oud). Wat kunnen wij – zo lang na zijn dood – nog te weten komen over hem?
