1947
Nederlanders zaten aan de ene kant van de kali en Indonesische nationalisten van Soekarno aan de andere kant. Het voorouderlijke huis had een warung aan de kant van de passar. Daar kwamen in de ochtend of de avond Nederlanders over de kali etenswaren halen en andersom in de avond of ochtend de nationalisten. Ondertussen zaten in het huis Chinese vluchtelingen verborgen onder de sojabonen. In deze tijd zou ook een voetzoeker op het zijgebouw aan de binnenplaats zijn beland. Van welke zijde die binnenkwam is niet bekend.
Eng Tjong 2014
1939 Hulp aan China

Deze foto vond ik alweer jaren geleden tussen de foto’s van pa Hong uit zijn studententijd. Geen idee waarom hij deze foto in zijn bezit had, waarschijnlijk ook gemaakt had. Ik had de foto ook alweer een tijd geleden toegestuurd aan Yap Kioe Bing en opeens was daar zijn antwoord:

Hij had de foto in Delpher gevonden. Dat is toch zo’n rijke bron. Dank Kioe Bing. Ik ga nog eens verder kijken in Delpher wat ik nog aan verdere informatie hierover kan vinden.
In memoriam Tjoe Lan Lim-Ko
23 september 1935 – 2 april 2024

‘Wees niet verdrietig,
maar denk aan onze mooie momenten samen’
Met deze woorden nam Tjoe Lan afscheid.
Het was een voorrecht Tjoe Lan gekend te hebben. Zij was een wijze vrouw, altijd oprecht geïnteresseerd in andere mensen. Wij ‘ontdekten’ haar pas laat maar ze heeft ons zoveel gegeven. Haar verhalen over vroeger, haar fenomenale geheugen, we genoten altijd van contact met haar, nog afgezien van de gastvrije ontvangst, uiteraard met een lekker hapje. Haar moeder had haar vroeger vaak verhalen verteld aan de hand van de fotoboeken. Voor haar bleef die geschiedenis zo leven en was het een onuitputtelijke bron van kennis. En zo werd zij dat ook voor ons.
Het was zo bijzonder dat Tjoe Lan onze vader nog heeft gekend toen hij als jongeman alleen in Leiden aan kwam om te studeren. Haar ouders vingen hem op in hun huis in Oegstgeest, waar de deur altijd open stond voor studiegenoten. Tjoe Lan was in die tijd nog een klein meisje, maar zij herinnerde zich ‘oom Plof’ nog goed. Waarom hij zo werd genoemd weten wij helaas niet, Tjoe Lan wist dat ook niet. ‘Hij maakte altijd grapjes’ vertelde ze ons.
Met haar en Han Go hebben we alle foto’s uit de Leidse tijd van onze vader bekeken. Voor ons waren het eerst alleen maar foto’s van grote feestelijkheden, maar door Tjoe Lan leerden wij de mensen achter de foto’s een beetje kennen. Zij kende niet alleen de meeste mensen op de foto’s maar ook de familierelaties en wie een oogje op wie had. Zo konden wij de site van onze vader bouwen waardoor ook nog andere kinderen van studiegenoten van onze vader contact met ons maakten.
Wij gaan haar missen en wensen haar drie kinderen, hun partners en hun kinderen heel veel sterkte met dit grote verlies. Geen ouders meer hebben, ondanks het feit dat je al zo lang uit huis bent, laat een groot gat achter in je hart.
Multatuli en ma Ans
Lokje vond de volgende regels, geschreven in het handschrift van ma Ans, ooit in haar nachtkastje. Lokje wil dit graag delen met ons, haar zussn en broer.Het is geschreven op de achterkant van een bridge notitie papiertje.

Het is natuurlijk interessant om te onderzoeken waar deze gedachten vandaan komen. Tegenwoordig hebben we chat gpt om ons daarbij te helpen. En hij?zij? stelde niet teleur.

Blijft natuurlijk de vraag hoe ma Ans – zo en passant – deze gedachten is tegen gekomen. Waarschijnlijk komt de tekst uit een van zeven bundels die Mulatatuli (Eduard Douwes Dekker) heeft geschreven. De dood kwam veel voor in zijn werk.
Ans blijft bij ons
Bij het bijzetten van de urn van ma Ans op de begraafplaats in Maastricht sprak pa Hong de bovenstaande tekst uit, aangevuld met mooie gedachten over hoe ma Ans bij ons, zijn kinderen ging voortleven. Zoek de tekst op op de de pagina Ans van den Muijsenbergh.
Lokje vond deze tekst en wilde hem graag delen.
moedertaal pa Hong
Gisteren had ik een gesprek met Tjoe Lan en daarop viel bij mij (eindelijk) het kwartje. Oom Tik had het ook al eerder verteld in zijn brieven. Hij schreef namelijk dat zij toen ze bij in Surabaya naar een Nederlandse school (privéschool Instituut Buijs) gingen, zij alleen nog maar Nederlands mochten spreken, en hoe moeilijk dat voor hen was geweest in de begintijd.
Hieruit volgt dat pa Hong thuis dus geen Nederlands sprak en dat Nederlands zijn tweede taal was. Een vriendje van mij dat voor het eerst thuis kwam bij mijn ouders zei tegen mij: ‘je kunt wel horen dat Nederlands niet de moedertaal van je vader is’. Ik was diep beledigd (onze relatie hield ook geen stand ;)). Wat hij bedoelde was dat pa Hong zo foutloos Nederlands sprak wat je niet doet als je een ‘native speaker’ bent.
Herdenkingspenning Medisch Contact
Penning uitgegeven door de Nederlandse Maatschappij tot Bevordering van de Geneeskunde* en verleend aan artsen die actief waren geweest in het het Artsenverzet gedurende de Tweede Wereldoorlog [1946].
Medisch Contact was de illegale organisatie van Nederlandse artsen, opgericht in augustus 1941. De artsen verzetten zich tegen de gelijkschakeling van de Maatschappij ter Bevordering der Geneeskunst* en het verplichte lidmaatschap van de Artsenkamer.
De oprichting van het MC gebeurde uit protest tegen de ingeslagen weg van de Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst. Het bestuur van de maatschappij, bestaande uit mannen op leeftijd, sommeerde haar leden te luisteren naar de Duitsers en hun ideeën. Een officiële mededeling van de Maatschappij in het Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde van 14 juni 1941 deed de bom barsten. Hierin werd de medewerking van alle artsen gevraagd aan de opbouw van de gezondheidszorg op nationaal-socialistische leest, de Artsenkamer. De Nederlandse artsen kwamen hiertegen in opstand en zeiden uiteindelijk en masse hun lidmaatschap van de maatschappij op.
Medisch Contact fungeerde als het informatienetwerk voor het artsenverzet tegen de maatregelen van de Duitsers, waaronder het ontslag van de joodse artsen en de joodse patiënten. Een adhesiebetuiging met twee- tot drieduizend handtekeningen maakten grote indruk op de Duitse overheden die dat als een teken van onrust zagen. Het maakte ze bang.
Het artsenverzet groeide door het vertrouwen in elkaar en in de verzetsorganisatie. Het was geen verzetswerk met overvallen en aanslagen maar met activiteiten die direct te maken met de uitoefening van hun beroep.
Leden van MC konden in 1946 een herdenkingspenning kopen voor 8 gulden.

Vz: Hakenkruis omstrengeld door de esculaapslang; omschrift: ‘Alleen een vrij man kan een goed geneesheer zijn’.

Kz: Esculaap waarboven de gravering; ‘Tan Kian Hong’; Omschrift: ‘Medisch Contact’, en de jaartallen 1941-1945. Brons, 60 mm. (Geslagen bij ’s Rijksmunt).
Wij (kinderen pa Hong) weten alleen dat hij in ieder geval enkele ‘jongens’ van de Arbeidseinsatz heeft gered.
Een mooi verhaal dat pa Hong ooit vertelde was dat hij werd gebeld door de portier van het ziekenhuis die meldde dat er twee Duitsers naast hem stonden die naar dr. Tan vroegen. Daarop is pa Hong op de fiets ontsnapt naar Heerlen.
Naar aanleiding van een reactie van een vrijwilliger van de website TRACES OF WAR ben ik verder gaan zoeken. Eerst dacht ik dat het om de Rode Kruis activiteiten van het ‘medical feeding team’ ging waar pa Hong en ma Ans voor het eerst samenwerkten, maar het ging dus om de herdenkingspenning. Een deel van het bovenstaande verhaald ben ik zo op het spoor gekomen. Niet een bron maar verschillende, vandaar geen exacte bronvermelding.
* Nog om uit te zoeken. Medisch Contact werd opgericht ‘als protest tegen de ingeslagen weg van de Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst’. De penning wordt uitgegeven in 1946 door de Nederlandse Maatschappij tot bevordering van de Geneeskunde. Hoe kan dat? Er zijn kleine verschillen in de schrijfwijze, maar het is toch vreemd dat zij die penning uitgeven voor leden van de illegale organisatie van het artsenverzet. MC is immers opgericht als protest tegen de Nederlandsche Maatschappij. Wie weet hier meer over?
Pa Hong paranimf Kees van Raalten
Op 11 maart 1954 promoveerde Kees van Raalten op ‘patella fractuur’. Pa Hong leerde Kees van Raalten kennen toen hij in Maastricht zich wilde specialiseren als chirurg. Iemand was hem voor geweest: Kees van Raalten. Ondanks dat werden de twee hele goede vrienden, zo ook hun vrouwen, kinderen en kleinkinderen. Pa Hong specialiseerde zich als internist, wat hij veel interessanter bleek te vinden.
Al eerder zag ik een van de foto’s waar pa Hong in rok in staat samen met oom Kees van Raalten (linksonder). De gelegenheid was mij onbekend. Nu het fotoboek van de promotie teruggevonden. Weer een klein puzzelstukje opgelost.


Onder de toehoorder op de tweede rij rechts ma Ans.




De foto links onder kende ik dus al.
Familie The (onze oma)
Al eerder kwam de familie The aan de orde. Nu las ik (eerlijk gezegd was het Google) het voorwoord van het stamboomboekje en daar staat:
‘Onze voorouder The Tik Swie migreerde naar Indonesië (Surabaya) en trouwde met Mak Saiya. Ze kregen een kind: The Yang Wat, niet bekend is met wie hij is getrouwd, wel dat hij drie kinderen kreeg:
The Hok Siang (1876-1943): iig oudere broer van oma. Hij is twee keer getrouwd geweest en had ook van beide vrouwen kinderen.
The Sian Nio (1882-1960?): onze oma
The Siang Nio (onbekend), zus oma, ouder of jonger is niet bekend, getrouwd met Kwee Liang. Wel bekend is dat haar dochter Kwee/The Gok Tjien Nio is geadopteerd door The Hok Siang (omdat hij vier zonen had en geen dochter).
The Tik Swie
|
The Yang Hwat
______________________________________________________
| | |
The Hok Siang The Sian Nio The Siang Nio
Khohongghiem, later Arthur Kho
Deze naam is al eerder (met foto) op de website verschenen. Arthur Khohongghiem is uit de Leidse tijd van pa Hong. Hij was ook met zijn Oostenrijkse vrouw Francien Bosner op de receptie bij de verloving/huwelijk van pa Hong en ma Ans. Lees de berichten nog maar eens na.
Toevallig kwam ik op de pagina https://tankianhong.nl/ok-nog-een-keer-khohonggiem/ terecht toen ik op zoek was naar vrienden en generatiegenoten van mijn ouders. Mijn vader, Dr. J.H.B. Kleikamp, was apotheker in Hoorn van 1946 tot ca. 1990. Een van zijn eerste vrienden in Hoorn was Arthur Kho, die oogarts was (in de Eikstraat). We gingen dermate vriendelijk met de familie Kho om, dat de kinderen over en weer oom en tante zeiden. Dus voor mij waren Arthur Kho en zijn vrouw Oom Arthur en Tante Francien. Tante Francien kwam uit Oostenrijk en sprak Nederlands met een nauwkeurige dictie. Voor hun zoon Karel waren mijn ouders Oom Sjang en Tante Gré. Karel Kho is later ook apotheker in Hoorn geworden. Ik heb in de nalatenschap van mijn vader een aantal foto’s uit eind jaren 1940 gevonden waarop de familie Kho staat. Indien jullie interesse hebben, stuur ik die foto’s met alle genoegen op. Vriendelijke groet uit Leiden.
Natuurlijk willen wij deze foto’s die Bernard Kleikamp zo vriendelijk aanbiedt, graag plaatsen.


De auto links voor is van mijn vader, een olie-slurpende Morris, dus de auto centraal op de foto zal van Arthur Kho zijn, foto Dr. Jean Kleikamp

Waarschijnlijk op een terrasje in Egmond aan Zee, foto gemaakt door Dr. Jean Kleikamp

4. De familie Kho voor hun woonhuis en praktijk aan het Breed nr.9 in Hoorn. Ze verhuisden begin jaren 1950 naar de Eikstraat. vlnr Arthur Kho, Karel Kho, Francien Kho-Bosner. Wij woonden vrijwel om de hoek, op Kleine Noord 5. Ik zie aan het naambord dat op dit moment Arthur Kho blijkbaar nog de achternaam Khohonggiem gebruikte. Dan moet hij na 1950 zijn achternaam veranderd hebben naar Kho.




Bericht Tjoe Lan Lim-Ko:
‘Nav deze foto’s, kunnen de 2 foto’s die ik je stuurde waarop Arthur en zijn gezin zouden staan, niet, gezien de leeftijd van Karel in 1950. De foto’s van mij moeten dus van Polly Khohongghiem en gezin zijn.’