Categorie archieven: Chinese achtergrond

familieverhalen: oom Tik

Neef Enghwa herinnert zich verhalen over oom Tik, toen pa Hong al lang naar Nederland was vertrokken. Oom Tik was de oom met wie hij veel optrok en die toen ook in Sepanjang woonde. Toen Enghwa drie jaar lang niet naar school mocht tijdens de Japanse bezetting (1942-1945), gaf oom Tik hem les in allerlei vakken.

Oom Tik had in de Japanse tijd zijn pistool (een FN?) en zijn DKW (motor) minutieus uit elkaar gehaald, ingevet, ingepakt en daarna heel goed begraven. Na de bezetting heeft hij beide weer in elkaar gezet en ze werkten weer. Enghwa ging als mannetje van een jaar of 13 rijden met oom Tik op de DKW. Hij aan het stuur en oom Tik achterop. Natuurlijk werden ze aangehouden. De politieman vroeg naar het rijbewijs van Enghwa, terwijl oom Tik en hij dat maar raar vonden omdat hij overduidelijk nog te jong was. Affijn, hij mocht natuurlijk niet verder rijden en ze wisselden dus van plaats.
Enghwa heeft mooie herinneringen aan oom Tik en ook aan zijn DKW (Das Kleine Wunder/Des Knaben Wunsch)

DKW E250 (245 cc tweetakt) uit 1927: Wikipedia

en het FN-pistool (afkomstig uit de fabriekshallen op het hoog omheinde complex van FN middenin het Luikse plaatsje Herstal). 

 

Muziek tussen China en Europa

Tussen de muziekboeken van pa Hong vond ik dit boek:

voorblad

 

tweede pagina
intro, pg 1 geschreven door S.S.Ying
tweede pagina intro van S.S. Ying
inhoudsopgave
eerste lied

In de introductie van S.S. Ying staat dat de muziek is geschreven voor viool. Er is sprake van twee delen. Ik denk dat dit deel 1 is. Er staan eerst negen Cantonese liederen in , dan drie ‘oude muziek’ en  tot slot drie Pekinese liederen.  In deel 2 zitten blijkbaar de liederen van Europese componisten, zoals Rameau, Bach, Beethoven, Verdi.

Knap he dat ik dit uit de Chinese inleiding heb kunnen destilleren. Ik zal het maar verklappen. De introductie is ook in het Frans, Engels en Duits.

Wie kan ons meer vertellen over dit boek? Uit welk jaar? Populair onder Chung Hwa Hui studenten? Of een individuele hobby van pa Hong?

Ik vind het mooi te zien dat pa Hong altijd heeft geprobeerd zijn twee werelden met elkaar te verbinden. Dat zal niet altijd makkelijk zijn geweest.

28 januari: Jaar van de haan

Chinees nieuwjaar wordt gevierd op de eerste tot en met de vijftiende dag van de eerste maand van de Chinese kalender. De eerste dag is de dag waarop de tweede (soms de derde) nieuwe maan ná het winter-solstitium plaatsvindt. Niet alleen in China en Taiwan, maar in vele Chinatowns in de wereld wordt het gevierd. Tegelijkertijd vieren andere Oost-Aziaten, zoals Koreanen en Vietnamezen ook hun nieuwjaar. Maar ook Mongolen en Tibetanen (losar) vieren het op dezelfde datum.

Niet iedere nieuwjaarsdag valt op de tweede nieuwe maan na de winterwende. Nieuwjaar valt op de derde nieuwe maan wanneer er een elfde of twaalfde maand voor het nieuwe jaar valt.

Het Chinees Nieuwjaar wordt traditioneel gevierd met de drakendansen en leeuwendansen. De Chinese nieuwjaarsperiode eindigt met het lantaarnfestival, op de vijftiende dag van het nieuwe jaar. Tijdens de nieuwjaarsperiode verblijft men bij familie en bezoekt men familie, vrienden en/of kennissen in de buurt of in hun jiaxiang. Dit leidt tot grote migratiestromen. Ook liggen vele fabrieken aan de Chinese kustprovincies een week stil. Ook gaat men vaak samen eten. Steeds vaker komt het voor dat families in een restaurant eten op de avond voor het nieuwe jaar. Het niet bij familie kunnen zijn met Nieuwjaar ziet men als zeer jammer, te vergelijken met het moeten overslaan van Kerstmis in het westen. Men probeert dan ook altijd om bij familie te kunnen zijn. De Chinese staatstelevisie zendt ieder jaar een festival uit met zang, dans, circusnummers en cabaret.

Volgens legenden was Nian (net als het Chinese woord voor ‘jaar’ uitgesproken als [njen]) een mensetend roofdier in het oude China, dat ongemerkt huizen kon binnendringen. Heel het jaar verbleef Nian in de diepe zee en kwam alleen bij de overgang van Oud- op Nieuwjaar tevoorschijn. Al gauw leerden de Chinezen dat Nian gevoelig was voor hard lawaai en de kleur rood, en zij verdreven hem met explosies, vuurwerk, Chinese leeuwen en veelvuldig gebruik van de kleur rood in het huis. Deze gebruiken leidden tot de eerste nieuwjaarsvieringen.

[tekst Wikipedia, 22 januari 2017]

Het blijft ingewikkeld. Vroeger gingen wij naar een Chinees restaurant en vroegen het daar. Altijd het juiste antwoord en dan konden wij weer een kaart sturen naar pa Hong, waarop wij in een rood zakje geld kregen.

Huihan Lie

Huihan Lie is de klein zoon van Lie Bing Tien, een studiegenoot van pa Hong. Hij heeft een bureau dat onderzoek doet naar family roots in China. Hij is nu bezig met een kort onderzoek naar de wensen van zoekers. Ik begon met het invullen van zijn onderzoeksvragen, maar ontdekte al snel dat er voor ons hoogstwaarschijnlijk nix meer te halen valt. Dus stuurde ik hem een mail:
‘Dear Huihan,
I started with your survey, but then I realized that I don’ have questions you can solve for my family. I am afraid that too many things are lost. I don’t know anything at all about my great great grandfather, the one who came to Indië.

Will you please check if I am right and that I have to leave the past of my family in the past? (My father and your grandfather both studied in Leiden)’

En al snel ontving ik dit antwoord! Helemaal vergeten dat Huihan in Nederland is opgegroeid

‘Hai Anki,
Leuk van je te horen, ik neem aan dat dit je al heel vaak gevraagd is, maar ik vraag het toch maar voor de zekerheid: zijn er nog grafstenen van Tan Kie Djwan of Tan Ban Bie in Indonesie? Of anders nog andere objecten waar misschien clues op staan wat betreft (1) de plaats van herkomst in Fujian and (2) de namen in Chinese karakters? (oude brieven, oude foto’s met dingen op de achterkant geschreven, meer info over het geld dat naar China zou zijn gestuurd, altaar stukken/bongpai, etc. Etc.)

Over de plaats van herkomst: dit zal met 95% zekerheid Xiamen of Quanzhou of Zhangzhou zijn, maar dan heb je het nog over vele miljoenen mensen die daar vandaag wonen. Daarnaast is Tan (ik neem aan of Chen in het mandarijn) de meest voorkomende achternaam in het zuiden, dus dat maakt het niet gemakkelijker.

Een andere vraag: ken je afstammelingen van de Tjoa familie waar Tan Kie Djwan voor werkte en wiens dochter hij trouwde? Zo ja, weet je wat hun stamdorp in China was? Mogelijkheid is zeer groot dat Tan Kie Djwan en de Tjoa familie uit buur-dorpen kwamen. Is het toevallig de Tjoa familie van Adrianta Bing in Surabaya (van het ashuis aan jalan karet)?

Ik neem ook aan dat je de nederlandse online kranten archieven ook al hebt doorgeplozen om naar Tan Kie Djwan of Tan Ban Bie te zoeken…? En wat betreft de Nederlandse-Indonesische kant van het onderzoek: heb je met Steve Haryono en Hongsien Kwee gepraat..?

 Huihan’

Wat is het toch een aardige, deskundige en zorgvuldige onderzoeker! Kijk ook eens op zijn site. En, ik vrees dat we op al zijn vragen negatief moeten antwoorden.

Mid Herfstfeest

Opeens viel in deze tekst van pa Hong het woord ‘maankoek’ me op. Dat waren de koeken die wij van de familie in Indonesia kregen toen we daar twee jaar geleden in september op de bruiloft van Robert en Wenny waren.

maankoek
voorbeeld van een maankoek

Pa Hong schreef op een van zijn vele briefjes het verhaal over de maankoek. Kijk hoe nauwkeurig hij de letters en woorden schreef, moeiteloos te lezen. En natuurlijk dat handschrift: zo herkenbaar!

mid-herfstfeest
tekst pa Hong over het mid herfstfeest

Hieronder heb ik de tekst overgeschreven

Het mid herfstfeest of maanfeest is een van de drie feesten die in China groots worden gevierd. Het valt in het midden van de 8e maand van het Chinese jaar, de vrolijkste en gelukkigste maand van de bevolking. China is overwegend agrarisch en omstreeks het maanfeest wordt de grootste oogst binnen gehaald. Geen wonder dus, dat er alle reden is om een groots feest te houden.
Overal in China is het dan goed weer, en de volle maan schijnt zeer helder in een zuivere atmosfeer.
Des avonds hebben de families met kinderen, buiten in het glanzende maanlicht, het feestelijke maal en dan worden er legendes verteld over de maan en haar bewoners, want die zijn er legio. Een ervan vertelt over de mooie Ch’ang-O die naar de maan vloog, nadat zij heimelijk had gedronken van het goddelijke elixer der onsterfelijkheid. Dit elixer had de Koningin-moeder aan haar echtgenoot [=de man van Ch’ang-O] gegeven, de beroemde schutter Ho-Yi. Haar man [=Ho-Yi] zag te laat dat ze boven de grond begon te zweven en kon haar niet meer pakken. Sindsdien leeft Ch’ang-O op de maan haar eenzame leven.
Tijdens het maanfeest worden de bekende maankoeken gegeven, gestoomde ronde cakes met zoete bruine of witte bonen vulling. Er zijn echter verschillende variaties van deze koeken.
De maankoeken hebben ook een rol gespeeld in een van de revoluties in het Chinese rijk. Tijdens de overheersing van China door de Mongolen werd het Chinese Han-volk wreed onderdrukt. Het mocht per tien families slechts één mes bezitten, dit om de Han’s blijvend te onderdrukken. Zulk een wrede usurpatie vraagt natuurlijk om een opstand. Er werden dan ook vele pogingen ondernomen om de onderdrukker omver te werpen. Een daarvan viel in de 14e eeuw op het eind van de zestiger jaren, op het maanfeest. De Han Chinezen maakten als vanouds de ronde maankoeken, maar stopten in elke koek een boodschap om op een bepaalde dag massaal de Mongolen om te brengen.

Maar laten wij heden niet denken aan gewelddadigheden. Deze manifestatie willen we feestelijk en vreedzaam met u vieren.

Weest dus mèt ons gelukkig op dit mid-herfstfeest en geniet van het vele dat wij u kunnen voorzetten.